NaCoBeZU z chemii dla klasy 7

1. Poznajemy zasady bezpiecznej pracy na lekcjach chemii.     NaCoBeZU:

1. O czym będziemy uczyć się na lekcjach chemii?

2. Poznaję regulamin pracowni chemiczno - fizycznej i zobowiązuję się do przestrzegania go.

3.  Znam oznaczenia substancji niebezpiecznych i wiem jak z nimi postępować. 

4.  Poznaję nazwy i zastosowania sprzętów laboratoryjnych.

5.  Jak opisać doświadczenie?

6.   Poznaję warunki i sposoby oceniania na lekcjach chemii.

2.  Zapoznajemy się z pracownią chemiczną i określamy właściwości substancji.       NaCoBeZU:

 1. Nazwij wybrane elementy szkła i sprzętu laboratoryjnego oraz określ ich przeznaczenie.

 2. Wyjaśnij, czym ciało fizyczne różni się od substancji.

 3. Opisz właściwości substancji, będących głównymi składnikami produktów stosowanych na co dzień: soli kuchennej, cukru, mąki, wody, węgla, glinu, miedzi, żelaza.

 4.  Które właściwości zaliczamy do fizycznych a które do chemicznych?

 5.  Zidentyfikuj substancje na podstawie podanych właściwości.

3. Jakie znaczenie ma gęstość substancji?      NaCoBeZU:

 1.   Porównaj doświadczalnie gęstość wody i oleju.

 2.   Podaj przykłady innych substancji różniących się gęstością.

 3.   Jak rozdzielić substancje wykorzystując różnice w gęstościach tych substancji?

 4.   Wyjaśnij pojęcia: sedymentacja, dekantacja, rozdzielacz.

 5.    Na podstawie zachowania ciał określ, które ma większą lub mniejszą gęstość.

4a. Omawiamy mieszaniny substancji i ich rodzaje.      NaCoBeZU:

 1. Podaję przykłady mieszanin.

 2. Definiuję mieszaninę substancji.

 3. Wskazuję wśród podanych przykładów mieszaninę jednorodną i niejednorodną.

 4. Opisuję cechy mieszanin jednorodnych i niejednorodnych.

 4b. Sposoby rozdzielania mieszanin.                                             NaCoBeZU:

1.       Opisuję proste metody rozdzielania mieszanin na składniki.

2.       Podaję sposób rozdzielenia wskazanej mieszaniny (sączenie, krystalizacja,destylacja, rozdzielanie cieczy w rozdzielaczu).

3.       Planuję rozdzielanie mieszanin.

4.       Wskazuję różnice między właściwościami fizycznymi składników mieszaniny, które umożliwiają jej rozdzielenie.

5.       Wyjaśniam, na czym polega destylacja.

5. Czym zjawisko fizyczne różni się od przemiany chemicznej?                     NaCoBeZU:

 1. Podaj przykłady zjawisk fizycznych i reakcji chemicznych w otoczeniu człowieka.

 2. Zdefiniuj zjawisko fizyczne i reakcję chemiczną.

 3. Opisz różnicę w przebiegu między zjawiskiem fizycznym a reakcją chemiczną.

 4. Zapisz obserwacje i sformułuj wnioski do doświadczenia.

 5. Wskaż wśród podanych przykładów reakcję chemiczną i zjawisko fizyczne.

6. Co to jest pierwiastek chemiczny i związek chemiczny?

 1. Zdefiniuj pierwiastek chemiczny i związek chemiczny.

 2. Podaj po 3 przykłady pierwiastków i związków chemicznych w tabeli.

 3. Wyjaśnij potrzebę wprowadzenia symboliki chemicznej.

 4. Na postawie układu okresowego pierwiastków zapisz nazwy pierwiastków (H, O, N, Cl, S, C, P, Si, Na, K, Ca, Mg, Fe, Zn, Cu, Al, Pb, Ag, Ba, Br, I)

 5. Wyjaśnij różnicę między mieszaniną a związkiem chemicznym.

7. Czym się różnią metale i niemetale?                              NaCoBeZU:

 1.       Podziel pierwiastki chemiczne na metale i niemetale (H, O, N, Cl, S, C, P, Si, Na, K, Ca, Mg, Fe, Zn, Cu, Al, Pb, Sn, Ag, Hg, Ba, Br, I, Au, F, Cr, Li, Mn, Ni, Ar)

 2.       Jak odróżnić  metale od niemetali na podstawie właściwości ?

 3.       Na czym polega korozja i rdzewienie?

 4.       Zaproponuj sposoby zabezpieczenia produktów zawierających żelazo przed rdzewieniem.

8. Właściwości powietrza.                     NaCoBeZU:

1.  Opisz właściwości powietrza.
2.  Omów znaczenie powietrza.
3.  Wymień stałe i zmienne składniki powietrza.
4. Oblicz przybliżoną objętość tlenu i azotu w sali lekcyjnej.

9. Właściwości tlenu.          NaCoBeZU

1.       Opisz  właściwości fizyczne i chemiczne tlenu.

2.       Jak z identyfikować tlen?

3.       Na czym polega reakcja syntezy i analizy?

4.       Podaj definicję substratu i produktu reakcji chemicznej.

5.       Wskaż substraty i produkty reakcji chemicznej w podanych reakcjach.

6.       Opisz otrzymywanie tlenu.

7.       Wymień zastosowania tlenu i określ rolę tlenu w życiu organizmów.

10. Omawiamy tlenek węgla (IV). NaCoBeZU

1. Opisz właściwości fizyczne i chemiczne tlenku węgla(IV)

2. Omów sposoby otrzymywania CO­₂ – na przykładzie reakcji węgla z tlenem oraz w reakcji węglanu wapnia z kwasem solnym.

3. Wyjaśnij, na czym polega reakcja wymiany.

4. Jak wykryć obecność tlenku węgla(IV) ? 

5. Zdefiniuj reakcję charakterystyczną.

6. Zastosowania tlenku węgla (IV)

11. Jaki gaz szczeka?                  NaCoBeZU:

1.   W jaki sposób otrzymuje się wodór?

2.   Opisz właściwości fizyczne i chemiczne wodoru.

3.   Opisz sposób identyfikowania wodoru.

4.   Omów sposoby otrzymywania wodoru.

5.   Wymień zastosowania wodoru.

6.  Zapisuję słownie przebieg reakcji.

12. Jak ograniczać zanieczyszczania powietrza?     NaCoBeZU:

 1. Wymień podstawowe źródła i rodzaje zanieczyszczeń powietrza oraz skutki zanieczyszczenia powietrza w tabeli.

 2. Podaj przykłady substancji szkodliwych dla środowiska.

 3. Wyjaśnij, co to jest efekt cieplarniany.

 4. Na czym polega powstawanie dziury ozonowej i kwaśnych opadów?

 5. Określ zagrożenia wynikające z efektu cieplarnianego, dziury ozonowej i kwaśnych opadów.

13. Rozróżniamy rodzaje reakcji chemicznych?                                NaCoBeZU:

1.Na czym polegają reakcje: syntezy, analizy, wymiany i spalania?

2.Wymień niektóre efekty towarzyszące reakcjom chemicznym.

3.Zdefiniuj reakcje egzo- i endoenergetyczne.

4.Zapisz słownie przebieg różnych rodzajów reakcji chemicznych.

5.Podaj przykłady reakcji egzo- i endoenergetycznych.

6.Podaj przykłady różnych typów reakcji chemicznych.

14. Jak zbudowana jest materia?     NaCoBeZU:

 1. Na czym polega zjawisko dyfuzji (wymień przykłady)?str. 80 zad.1.

 2. Opisz ziarnistą budowę materii. str.78

 3. Zdefiniuj atom i cząsteczkę oraz wyjaśnij, czym atom różni się od cząsteczki na podstawie założeń teorii atomistyczno-cząsteczkowej. str. 79

 4. Wyjaśnij różnice między pierwiastkiem a związkiem chemicznym str.80

 Zad. dom. str.80 zad.2

15. Masa atomowa i masa czasteczkowa.     NaCoBeZU:

1.  Zdefiniuj pojęcia „jednostka masy atomowej”, „masa atomowa”, „masa cząsteczkowa” .

2.  Odczytaj masy atomowe w zaokrągleniu do całości dla pierwiastków (H, O, N, Cl, S, C, P, Si, Na, K, Ca, Mg, Fe, Zn, Cu, Al., Pb, Sn, Ag, Hg, Ba, Br, I, Au).

3.  Oblicz masę cząsteczkową prostych związków chemicznych: chlorowodoru wody, metanu, tlenku węgla (IV), zad.2 str.83

4.   Obliczanie zadań z wykorzystaniem masy atomowej: Zad.3-6 str.83 

Zad. dom. Naucz się do kartkówki odczytywać masy atomowe w zaokrągleniu do całości i obliczać masy cząsteczkowe na podstawie wzoru sumarycznego.

16. Jak zbudowany jest atom?     NaCoBeZU:

1.Opisz skład atomu pierwiastka chemicznego (protony i neutrony, elektrony).

2.Scharakteryzuj cząstki podstawowe (proton, elektron i neutron)

3.Zdefiniuje pojęcie „elektrony walencyjne”.

4.Co to jest liczba atomowa, liczba masowa?

5.Ustal liczbę protonów, elektronów i neutronów w atomie pierwiastka chemicznego, gdy znane są liczby atomowa i masowa.(zad.1 i 2 s.90)

6.Oblicz maksymalną liczbę elektronów na powłokach. 2n²(n-nr powłoki)

7.Narysuj modele atomów. (zad.3 s.90)

8.Zapisz konfiguracje elektronowe dla atomów H,O,C,N,S

Zad. dom. Zad.4,5,6,7 s.90

17. Co to są izotopy?                               NaCoBeZU:

1.Zdefiniuj pojęcie „izotop” i pojęcie „masy atomowej” . str. 91, 92

2.Wymień rodzaje izotopów. str. 92

3.Wyjaśnij różnice w budowie atomów miedzy poszczególnymi izotopami wodoru.

4.Wymień przykłady zastosowania izotopów. str. 93, 94

5.Oblicz zawartość procentową izotopów w pierwiastku chemicznym. 

 6. Zad. 1, 2, 3, 4 str.94

18. Po co nam układ okresowy pierwiastków chemicznych?         NaCoBeZU:

1.   Kto jest twórcą układu okresowego pierwiastków chemicznych?

2.   Podaj prawo okresowości. s.95

3.   Opisz układ okresowy pierwiastków chemicznych. s.96-97   

4.   Odczytaj informacje o z UOPCh. z.2-6 s.99

19. Odczytujemy informacje o budowie atomu z UOPCh. NaCoBeZU

1. Odczytujemy z UOPCh: symbol, nr grupy i liczbę elektronów walencyjnych, nr okresu i liczbę powłok elektronowych, liczbę atomową i liczbę protonów oraz elektronów, liczbę masową i liczbę neutronów. Zad.1 i 3 s.105

2. Identyfikuję pierwiastek na podstawie informacji. Zad.2 s.105

3. Odczytujemy z UOPCh o właściwościach pierwiastka  s.104.               

4. Identyfikuję pierwiastek na podstawie informacji. Zad.4, 5 s.105

20. Opisujemy powstawanie wiązań kowalencyjnych (atomowych).                           

1. Podaję zasadę dubletu i oktetu elektronowego (najbliższego gazu szlach.).

2.  Na przykładzie cząsteczek: O₂, H₂, Cl₂, N₂, CO₂, H₂O, HCl, NH₃ opisuję powstawanie wiązań kowalencyjnych wykorzystując wzór elektronowy.

3.  Zapisuję wzory sumaryczne i strukturalne tych cząsteczek.

4.  Wyjaśniam, co to jest elektroujemność pierwiastka?

5.  Wyjaśniam przyczyny i konsekwencje powstawania wiązań kowalencyjnych spolaryzowanych.

6.  Podaję warunek powstawania wiązania kowalencyjnego.

 Zad. 1,2,3,4 str.120

21. Opisujemy powstawanie wiązań jonowych.                      NaCoBeZU:

1. Definiuję pojęcie jonów.

2. Opisuję, jak powstają jony.             

3. Na przykładzie NaCl, MgO, AlF, opisuję powstanie wiązania jonowego.

Zad.1,2,3,4,5,6,7 s.126

22. Porównujemy właściwości związków kowalencyjnych i jonowych    NaCoBeZU:

1.  W jaki sposób od elektroujemności pierwiastków zależy rodzaj związku, który utworzą? oraz zad.1 i 2 str.129

2.  Porównuję właściwości związków kowalencyjnych i jonowych (stan skupienia, rozpuszczalność w wodzie, temperatura topnienia i wrzenia)

3. Przewiduję na podstawie położenia pierwiastków w UO jaki typ związku mogą utworzyć i jakie właściwości ten związek ma. 

23. Definiujemy pojęcie wartościowości pierwiastków chemicznych  NaCoBeZU:

1.  Podaję wartościowość pierwiastków chemicznych w stanie wolnym (0)

2.  Odczytuję z układu okresowego maksymalną wartościowość pierwiastków chemicznych grup 1., 2. i 13. –17.

3.  Definiuję pojęcie „wartościowość”.

4.  Wykorzystuję pojęcie wartościowości do zapisywania wzorów związków chem. zad. 3 i 4 str.136

5. Wymieniam możliwe wartościowości pierwiastka chemicznego. tabela s.237

24. Stosujemy prawo stałości składu związku chemicznego do obliczeń NaCoBeZU:

1.Podaję treść prawa stałości składu związku chemicznego.

2. Rozwiązuję zadania na podstawie prawa stałości składu związku chemicznego. Zad. 1-4 str.141

3.Ustalam wzór związku chemicznego na podstawie stosunku mas pierwiastków w tym związku chemicznym. Zad. 5 i 6 str.141

25. Piszemy i interpretujemy  równania reakcji chemicznych. (2 godz. lek.)  NaCoBeZU:

 1. Określ substraty i produkty reakcji chemicznej oraz rodzaj reakcji chemicznej.

 2. Co to jest równanie reakcji chemicznej i  współczynnik stechiometryczny?s.143

 3. Zapisz przykłady równań reakcji chemicznych: zad.1 str. 147

 4. Przedstaw modelowy schemat równania reakcji chemicznej.( do zad.1)

 5. Uzgodnij współczynniki stechiometryczne w przykładach równań reakcji chemicznych. zad. 2 str.147

 6. Odczytaj równania reakcji chemicznych. zad.3 str. 147

26. Stosujemy prawo zachowania masy  NaCoBeZU:

 1. Podaję treść prawa zachowania masy

 2. Przeprowadzam obliczenia z wykorzystaniem  prawa stałości składu związku chemicznego.

 Zad. dom. zad.1-5 str.150 

27. Wykonujemy obliczenia stechiometryczne. NaCoBeZU:

 1. Oblicz korzystając  równań reakcji chemicznych. z.1-3 s.155

 2. Wykonaj obliczenia stechiometryczne o różnym stopniu trudności. z. 4-7 s. 155

28. Omawiamy właściwości i  rolę  wody w przyrodzie  NaCoBeZU:

1. Opisz właściwości wody.  s.162

2.  Wymień stany skupienia wody i ich przemiany.

3.  Omów obieg wody w przyrodzie.

4.  Wymień sposoby otrzymywania wody.

5. Podaj przykłady zanieczyszczeń wód naturalnych i ich źródła. s.161

6. Zaproponuj sposoby racjonalnego gospodarowania wodą. s.162

7.Wymień niektóre zagrożenia wynikające z zanieczyszczenia wód naturalnych i sposoby przeciwdziałania im. s.164

 29. Dlaczego woda jest czasem dobrym rozpuszczalnikiem? NaCoBeZU:

 1. Podaj przykłady substancji, które rozpuszczają się i nie rozpuszczają się w wodzie. Dośw. s.165

 2. Wymień czynniki wpływające na szybkość rozpuszczania się substancji stałej w wodzie. Dośw. s.168

 3. Zapisz wzory sumaryczny i strukturalny cząsteczki wody  i narysuj model cząsteczki.s .166

 4. Jak nazywa się rodzaj wiązania występującego w cząsteczce wody?

 5. Co oznaczają pojęcia: dipol,  cząsteczka polarna, rozpuszczalnik, substancja rozpuszczana, roztwór ?

 6. Wyjaśnij, na czym polegają procesy rozpuszczania i mieszania.

 7. Dlaczego woda dla jednych substancji  jest, a dla innych nie jest rozpuszczalnikiem?

 8. Przedstaw za pomocą modeli proces rozpuszczania się w wodzie substancji, np. chlorku sodu.

 9. Porównaj rozpuszczalność w wodzie związków kowalencyjnych i jonowych.

              Zad. dodatkowe: 3 i 5 s.169

30. Określamy rodzaje roztworów.                        NaCoBeZU:

 1.       Definiuję pojęcia: „roztwór”, „rozpuszczalnik”, „substancja rozpuszczona”, „roztwór właściwy”, „koloid”, „zawiesina” i podaję ich przykłady.

 2.       Definiuję pojęcia: „roztwór nasycony”, „roztwór nienasycony”, „roztwór stężony” i „roztwór rozcieńczony”

 3.       Wymieniam sposoby otrzymywania roztworu nienasyconego z nasyconego i otrzymywania roztworu nasyconego z nienasyconego.

 4.       Stwierdzam doświadczalnie, czy roztwór jest nasycony, czy nienasycony.

 5.       Definiuję pojęcie „krystalizacja”.

31. Od czego zależy rozpuszczalność substancji w wodzie?               NaCoBeZU:

 1. Wymień czynniki, które wpływają na rozpuszczalność.

 2. Odczytaj z wykresu (krzywej) rozpuszczalności rozpuszczalność danej substancji w podanej temperaturze. Z.1 str.183

 3. Porównaj rozpuszczalność różnych substancji w tej samej temperaturze.

 4. Zdefiniuj pojęcie rozpuszczalność.

 5. Co to jest wykres (krzywa) rozpuszczalności?

 6. Oblicz ilość substancji, którą można rozpuścić w określonej ilości wody w podanej temperaturze. Z. 2, 3 str.183 .

 32. Sporządzamy roztwory o różnych stężeniach procentowych i wykonujemy obliczenia.     2 godz.:

 1. Zdefiniuj stężenie procentowe roztworu. s.184

 2. Podaj wzór opisujący stężenie procentowe.

 3. Wykonaj obliczenia z wykorzystaniem stęż. proc.., masy substancji, masy rozpuszczalnika, masy roztworu. Zad.1-4 s.191

 4. Wymień sposoby zmniejszania , zwiększania  stężenia  procentowego roztworów. s.190

 5. Wyjaśnij, jak sporządza się roztwór o określonym stężeniu procentowym (np. 200 g 10-procentowego roztworu soli kuchennej) .

33. Tlenki – związki chemiczne tlenu z innymi pierwiastkami            NaCoBeZU:

 1. Co to są tlenki i jak się one dzielą?

 2. Występowanie i zastosowania i niektórych tlenków.

 3. Budowa tlenków: wzór ogólny, rodzaje wiązania.

 4. Na czym polega reakcja syntezy tlenku? (Wskaż w zapisie słownym przebiegu reakcji chemicznej substraty i produkty, pierwiastki i związki chemiczne)

 5. Rozwiąż zad.1-5 str.201

34. Dzielimy ciecze na elektrolity i nieelektrolity.  NaCoBeZU:

 1. Zdefiniuj elektrolit i nieelektrolit i podaj przykłady.

 2. Opisz doświadczenie badające przewodnictwo elektryczne roztworów.

 3. Wymień odczyny roztworów.

 4. Wyjaśnij pojęcie wskaźnik odczynu.

 5. Opisz zastosowania wskaźników.

 6. Określ barwy wskaźników w zależności od odczynu roztworu.

 Zad. dom. 1-4 str.208 

35. Omawiamy wzory i nazwy wodorotlenków.                  NaCoBeZU:

 1. Definiuję pojęcie „wodorotlenek” i opisuję budowę wodorotlenków.

 2. Wzór ogólny str.209. oraz zad.1 str.210.

 3. Podaję wartościowość grupy wodorotlenowej.

 4. Zapisuję wzory sumaryczne wodorotlenków. Zad.2 str.210

36.Omawiamy budowę i właściwości wodorotlenku sodu oraz wodorotlenku potasu.  NaCoBeZU:

 1. Wymień zasady BHP dotyczące obchodzenia się z zasadami.

 2. Zdefiniuj pojęcie „tlenek zasadowy” oraz podaję przykłady tlenków zasadowych.

 3. Opisz właściwości i zastosowania wodorotlenków Na, K. s.213, 214

 4. Zapisz i odczytaj równania reakcji otrzymywania wodorotlenku sodu i wodorotlenku potasu.

 5. Oblicz masy cząsteczkowe, stosunki masowe i zawartość procentową pierwiastków w wodorotlenkach: sodu i potasu.

37. Opisujemy właściwości  i zastosowanie wodorotlenku wapnia           NaCoBeZU:

 1. Zapisuję wzór sumaryczny wodorotlenku wapnia.

 2. Zapisuję równania reakcji otrzymywania wodorotlenku wapnia.      s.216

 3. Opisuję właściwości wodorotlenku wapnia.

 4. Wyjaśniam pojęcia: „woda wapienna”, „wapno palone”, „wapno gaszone”.

 5. Opisuję zastosowania wodorotlenku wapnia.

38. Sposoby otrzymywania wodorotlenków praktycznie nierozpuszczalnych w wodzie.

 1. Wymień nazwy i zapisz wzory pięciu wodorotlenków praktycznie nierozpuszczalnych w wodzie na podstawie tabeli rozpuszczalności wodorotlenków i soli.

 2. Zdefiniuj pojęcie „zasada”.

 3. Zapisz i odczytaj równania reakcji otrzymywania wodorotlenków: miedzi(II) i glinu.

 4. Wymień najważniejsze właściwości zasady amonowej i zapisz jej wzór.

Rozwiąż zad. 1-5 str.221

39. Jak przebiega proces dysocjacji jonowej zasad?           NaCoBeZU:

 1. Odróżniam zasady od kwasów i innych substancji za pomocą wskaźników.

 2. Definiuję zasady zgodnie z teorią Arrheniusa.

 3. Wymieniam wspólne właściwości zasad. s.222

 4. Wyjaśnij, na czym polega dysocjacja jonowa zasad.

 5. Wyjaśnij, z czego wynikają wspólne właściwości zasad.

 6. Zapisuję i odczytuję równania reakcji dysocjacji jonowej zasad.

 7. Definiuję pojęcie odczyn zasadowy.

 8. Rozwiąż zad.1-6 str.224